RANGERSPROGRAMMA
“Rangers kennen hun gebied beter dan welke buitenstaander dan ook. Daarom weten zij snel of er problemen in hun gebied zijn. Ze zijn de ogen en oren van hun gemeenschap”
Samen met inheemse en tribale gemeenschappen promoten we duurzaam beheer van het bos en geven we uitvoering daaraan. Lokale boswachters, Amazon Conservation Rangers (ACR’s), zien erop toe dat de leefgemeenschappen niet in gevaar komen door activiteiten die hun leefgebied negatief kunnen aantasten zoals illegale houtkap of goudwinning. Het ACR-programma geeft geselecteerde mensen van de inheemse en marronsgemeenschappen de gelegenheid om, na training, een bijdrage te leveren aan het monitoren en in stand houden van het bos.
Onze rangers worden getraind in veldvaardigheden zoals het gebruik van (bosbouw)instrumenten, waaronder gps, kompas, clinometers, drones, computers en applicaties zoals Mapeo. Samen met de Surinaamse overheid is een curriculum ontwikkeld voor de opleiding van deze rangers.
Tot nu toe zijn meer dan 50 personen getraind tot Amazon Conservation Rangers in de dorpen Kwamalasamutu, Apetina, Tepu, Sipaliwini, Curuni, Amotopo, Alalapadu, Palumeu en het Matawaigebied.
De rangers controleren o.a. de waterkwaliteit en inventariseren belangrijke plant- en diersoorten. Zij beschermen zo de biodiversiteit en daarmee het welzijn van hun gemeenschappen. Ook dragen zij bij aan de gegarandeerde voedselzekerheid.
***Video – In Pursuit of Human Well-Being****
De korte documentaire In Pursuit of Human Wellbeing belicht het participatieve onderzoek dat van 2015 tot 2017 is uitgevoerd in het inheemse Trio-dorp Kwamalasamutu door ACT-opgeleide ACR, studenten van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, de Rijksuniversiteit Utrecht (Nederland) en lokale partners, zoals het Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek in Suriname (CELOS), het Nationaal Herbarium (BBS), de Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht (SBB) en de afdeling Natuurbeheer (NB) van het ministerie van Ruimtelijke ordening, Grond- en Bosbeheer. De bosbeheergegevens die de rangers hebben verzameld, worden gebruikt in het kader van het REDD+-programma.
“In Suriname laten de rangers zien dat hun gemeenschappen in staat zijn om zelfstandig verantwoordelijke beslissingen te nemen over grondgebruik en eigen ontwikkeling.”
****kaart****
COMMUNITY MAPPING
“Het in kaart brengen van traditionele leefgebieden in samenwerking met lokale gemeenschappen is een van de krachtigste instrumenten voor bosbehoud van ACT Suriname.”
‘Community Mapping’ is een proces waarbij door participatie van lokale mensen, bestaande etnoculturele kaarten als basis worden gebruikt en worden aangevuld met informatie over gewenste, toekomstige ontwikkelingen om daarna hiermee landbeheersplannen te ontwikkelen. De kaarten over het landgebruik door tribale en inheemse volken en de grenzen van hun gebieden (heilige plekken, jachtzones, kostgrondjes, etc.) vormen een belangrijke informatiebron voor de bescherming van de gebieden tegen bedreigingen van buitenaf. Daarnaast zijn de kaarten een belangrijk instrument voor de dialoog over de erkenning van grondenrechten van de inheemse en marrongemeenschappen. De kaarten leggen de basisgegevens vast die gemeenschapsleiders nodig hebben om beslissingen te nemen over grondgebruik en een bewakingssysteem te vormen voor adaptief beheer.
Voor de Wayana’s in het zuidoosten van Suriname is een landbeheerplan ontwikkeld volgens de participatieve methode, zoals gebruikt bij de Triogemeenschap.
Het traditioneel leefgebied van Tepu besloeg in 2019 circa 1 miljoen hectare. Dat is gebleken na zonering van het gebied door de gemeenschap, als onderdeel van het ontwikkelingsplan. Dat plan omvat o.a. het traditionele gebruik voor jacht, visserij en bosbijproducten en wordt nu gevalideerd door de gemeenschap.
UITWISSELINGSPROGRAMMA'S
Wij ondersteunen uitwisselingsprogramma's die de kennis van verschillende gemeenschappen in Suriname bij elkaar brengen. Daarmee krijgt de bescherming van traditionele gebieden en kennis meer impact.
Een voorbeeld hiervan is de uitwisseling van cartografische kennis tussen de inheemse cartograaf Keeng Kumu uit Kwamalasamutu en mensen in andere dorpen in zowel Zuid als Centraal Suriname. Halverwege de jaren 2000 is Keeng, een getalenteerde cartograaf, door het Amazon Conservation Ranger-programma getraind in het gebruik van ruimtelijke gegevensverzameling via gps.
Keeng leert nu anderen op een begrijpelijke manier hoe zij kaarten kunnen maken. Door middel van osn programma reisde hij naar inheemse dorpen in het zuiden van Suriname om de mensen in te wijden in de kunst van het karteren. Hij bezocht niet alleen gemeenschappen aan de Tapanahoni- en Lawarivier, maar ging ook naar de Matawai, een marrongroep in Boven-Saramacca. Dit bezoek leidde tot een levendige uitwisseling van ideeën en tradities van marrons en inheemsen. De gegevens die Keeng Kumu heeft verzameld tijdens die ontmoetingen, zijn gebruikt om in kaart te brengen hoe de gemeenschap van Boven-Saramacca gebruikmaakt van gemeenschapsgronden.
DE MATAWAI-CASE
“Ik werk om Matawai jongeren van de stad terug te brengen naar Het Matawaigebied.”
De Matawai-gemeenschappen bevinden zich voornamelijk in 10 dorpen langs de bovenloop van de Saramaccarivier. Ze zijn afhankelijk van het kleine inkomen dat zij verdienen met jacht, visserij, landbouw en ook (illegale) kleinschalige goudwinning en houtkap. Door het gebrek aan werkgelegenheid, onderwijs, infrastructuur, energie en gezondheidsvoorzieningen, zijn veel bewoners, vooral jongeren, naar Paramaribo vertrokken om daar betere mogelijkheden te vinden. Het noordelijke gedeelte van het Matawaigebied is sinds de jaren 90 heel erg bedreigd door de goudwinning en houtkap. Dit heeft een stijgende ontbossing veroorzaakt: 81,51 % van alle ontbossing in het Matawaigrondgebied komt door goudwinningsactiviteiten. In het zuiden van het Matawaigebied aan de Boven-Saramaccarivier is in 2016 een weg aangelegd door een houtexploitatie bedrijf, die de dorpen met de stad verbindt.
Lees hier verder het hoofdstuk over de impact van kleinschalige goudwinning in de Matawaigemeenschap:
https://www.amazonteam.org/maps/suriname-gold/
In 2015 kregen de Matawai gemeenschappen van de Surinaamse overheid het recht op ontwikkeling van 100.000 hectare bos. De bewoners waren zowel angstig als hoopvol over wat deze nieuwe ontwikkelingen voor hen én hun bestaansmiddelen zou kunnen betekenen. Op verzoek van de lokale stichting Avittiemauw zijn wij in dat jaar een samenwerking gestart om de leden van de gemeenschap te helpen hun eigen gebied in kaart te brengen en op basis van hun eigen visie, op een effectieve manier te plannen voor de komende veranderingen in hun gebied. De stichting Avittiemauw bestaat uit Matawai in de dorpen en in de stad,
We faciliteren de gemeenschap bij de implementatie van een grootschalig project voor duurzame ontwikkeling, gericht op de dataverzameling voor kartering en visualisatie van het landgebruik en de ontwikkeling van duurzaam levensonderhoud, ondernemerschap en capaciteitsversterking. Via het uitwisselingsproject van het ACT Rangers Programma zijn 4 Matawai jongeren getraind om gegevens te verzamelen en de bedreigingen op hun grondgebied te monitoren, via de open Data kit (OPK).
Met de open datakit-applicatie (OPK) kunnen Rangers op hun telefoon specifieke data per gebied invullen in digitale formulieren. De verzamelde gegevens worden dan gebruikt om eenvoudige kaarten te maken en in een volgende fase wordt de data opgeslagen op een server die ter plekke in de dorpsgemeenschappen geïnstalleerd zal worden.
“Ik houd van de natuur.
Ik wil graag als Amazon Conservation Ranger werken
om de jongeren van de stad terug te brengen naar
het Matawaigebied, om ontwikkeling te brengen
in de gemeenschap”.
- Fernando Valentijn, ACT-ranger en collega uit het Matawaigebied
Bron DWT, 6 januari 2018